Zanim zapoznacie się z Moją relacją proszę najpierw przeczytajcie historię Średzkiej Kolei Powiatowej.

Wielu z Was wie, że interesuje się historią. Średzka Kolej Powiatowa przebiegała przez teren mojej gminy (Kleszczewo), dlatego jest to dla mnie bardzo interesujący temat. Lubię łączyć różne zainteresowania w jedną całość, dlatego trip rowerowy był czymś naturalnym. Planowałem tą wyprawę już w zeszłym roku, niestety nie udało mi się wcielić planu w życie. Kolejny rok przesunięcia nie wchodził w rachubę. Nastał maj, wiosna w pełni. Nie jest to dobry czas na eksplorację zważywszy, że większość trasy wiodła po pozostałościach nieistniejącego odcinka. Postanowiłem jednak podjąć wyzwanie.

Najpierw dotarłem do Zaniemyśla, czyli stacji końcowej. Stąd torami, jadąc podkładami kolejowymi ruszyłem ku stacji w Polwicy. Jazda torami nie należy do łatwych. Były odcinki, gdzie mnie mocno wytrzęsło, ale były też gładkie, mocno obrośnięte różnoraką roślinnością, gdzie jechało się w miarę ok. Następna miejscowość to Śnieciska. Natrafiłem tutaj na pierwszy most na szlaku znajdujący się na rzeczce Brodek. Zaraz za mostem znajduje się stacja z peronem i widoczny torem bocznym. Do Płaczek, gdzie zlokalizowano trzecią stację od końca, dotarłem asfaltem i drogą gruntową. Stąd znów torami ruszyłem do stacji Annopole. W czerwcu 2016 roku została ona zmodernizowana w ramach współpracy z browarem rzemieślniczym Gzub, który znajduje się 600 metrów od przystanku. Zrobiono nowy przejazd, co na pewno cieszy kierowców samochodów oraz wybrukowano krawędź peronu. 

Kolejną czynną stacją jest Słupia Wielka, w sąsiedztwie której znajduje się siedziba i gmachy Centralnego Ośrodka Badań Odmian Roślin Uprawnych. Stąd drogą polną przybiegającą wzdłuż torów średzkiej kolei dotarłem do skrzyżowania z trasą katowicką. Niedaleko tego miejsca zlokalizowany jest kolejny most. Żelbetowa konstrukcja usytuowana jest nad Strugą Średzką. Największą estymą cieszy się nasyp i most nad linia normalnotorową (Poznań - Kluczbork), zwany Kipą. Olbrzymie ilości ziemi potrzebne do budowy nasypu pozyskano z wydrążonego wcześniej wąwozu za stacją Słupia Wlk. Na tym moście tory szlakowe wzmocnione są dodatkowymi szynami, co utrudniło mi jazdę. 

Przedostatnia stacja istniejącego szlaku nosi nazwę Środa Wąskotorowa, zwana również przeładownią. Była główną stacją przeładunkową ŚKP, posiadającą połączenia dwustronne z torem normalnym (1435 mm), rampy i szereg bocznic. Ostatnia stacja będąca dziś sercem kolejki to Środa Miasto. Znajduje się tu dwustanowiskowa parowozownia, budynek stacji wraz z poczekalnią mieszczący dziś mini muzeum, dawny budynek biurowo - mieszkalny i oczywiście peron. Linia kolei wąskotorowej kończy się przed ul. Niedziałkowskiego. To są suche fakty, jednak mi udało się dotknąć historii:-) Dzięki uprzejmości pracowników mogłem wejść do parowozowni. Zobaczyłem tu słynny parowóz Parowóz Px48-1756. Został on wyprodukowany w 1951 roku, a w Środzie służy od 1981 roku. Niestety obecnie z powodu remontu jest on wyłączony z eksploatacji. Czasowo zastępuje go lokomotywa spalinowa Lyd1-210.
Dopiero na nieistniejącym odcinku Środa - Kobylepole zaczyna się prawdziwa zabawa  - próba odnalezienia/zobaczenia jakichkolwiek śladów po czymś co zniknęło pod koniec lat 70-tych. Na szczęście nie musiałem długo czekać. Niedaleko Komendy Policji w Środzie Wlkp. znajduje się zachowany most nad Moskawą. Tędy parowóz jechał do dawnego folwarku w Żrenicy, gdzie dziś znajdują się bloki mieszkalne. Za osiedlem niestety po szlaku Kolejki nie zostało żadnego śladu. 

Po kilku chwilach melduję się w Szlachcinie. Staję przed budynkiem, który mógł być kiedyś stacją. Domniemam to po tym, że budynek cofnięty jest od głównej drogi o kilkanaście metrów, co zdradza niejako przebieg toru głównego i pewnie jednej lub dwóch bocznic. Stąd kieruję się w okolicę Ulejna. Dojeżdżam do skrzyżowania dróg Ulejno – Tadeuszewo, Ulejno – Mączniki. Stoi tutaj przydrożny krzyż. Po jego prawej stronie była stacja Ulejno. Po stacji ani śladu. Istnieje za to dzisiaj droga, która powstała po szlaku kolejki. Jadąc tak prosto ową drogą natrafiam po drodze na drugi zachowany ślad po tym odcinku, czyli żelbetonowy most łukowy na Moskawie przed Dębiczem.

By dostać się w okolice dawnej stacji Babin muszę jechać przez Bagrowo. Droga przebiega dziś groblą pomiędzy dwoma stawami hodowlanymi, czyli zupełnie inaczej niż szlak kolejki. Niedaleko prawego stawu znajduję się zachowany most po cieku wodnym lub malej rzeczce. Niestety teren jest trudny dla pieszego, a dla mnie rowerzysty całkowicie nieosiągalny. Innym razem zbadam ten namacalny fragment szlaku. Kolejny cel to miejscowość Pławce. Szukam tu jakichkolwiek pozostałości, niestety tylko tracę czas. Pośpiesznie cofam się w okolice dawnego folwarku w Zdziechowicach, przed którym na pewno istniała stacja.

Przez Staniszewo i Markowice, gdzie również istniały stacje docieram do Bugaju. Jest to osada oddalona jakieś 2 km od Krerowa. Niedaleko wiaduktu autostrady A2 stoi zachowany budynek dawnej stacji. Istniała ona na 19-stym km linii (kilometraż od Kobylegopola). Budynek przetrwał te wszystkie lata tylko dzięki temu, że zmienił swoje przeznaczenie. Po dziś dzień spełnia on funkcję mieszkalną. Jest to mega perełka tego szlaku! Co mnie najbardziej ciekawi to zachowany napis: Krerowo. Jestem ciekaw czy zachował się on w tak dobrym stanie od 79 roku, czyli momentu całkowitej likwidacji tego odcinak, czy był on w latach następnych odnawiany i stąd tak dobra jego widoczność. 

Następne zaliczone miejscowości to Nagradowice i Komorniki. Ostatni skład towarowy zatrzymujący się na stacjach w tych wsiach wyjechał z Tulec w styczniu 1977 roku. Mój tato miał wtedy 18 lat. Musze go zapytać co pamięta z tamtych lat...
Z Komornik jadę drogą gruntową ku Tulcom. Przed miejscowością zbaczam trochę w prawo i natrafiam na łukowy most nad rzeczką Męcina. Nijak nie pasuje mi on do domniemanego szlaku kolejki, ponieważ następna stacja, czyli Tulce znajduje się po lewej stronie. Myślę, myślę no i bingo! Tu była bocznica. Tym mostem parowóz jechał do Kruszewni i Gowarzewa przez Szewce. W Tulcach znajduje się kolejny most tym razem na Kopli. Niedaleko boiska piłkarskiego stoi osamotniona żelbetowa konstrukcja. Most z obydwu stron pozbawiony jest nasypów, mocno przez to wyniesiony ponad teren sprawia wrażenie wiszącego w powietrzu. 

Kolejna stacja o nazwie Spławie Średzkie znajdowała się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ul. Szczepankowo i Gospodarskiej (po lewej stronie drogi na Poznań). Po 500 metrach tor skręcał w prawo, biegł on do stacji Szczepankowo dzisiejszą ulicą Sierpową. Od tego momentu nie pozostaje mi nic innego jak udać się do Kobylepola, gdzie stoi dobrze zachowany budynek po stacji początkowej. Dziś - tak jak stacja w Krerowie - spełnia on funkcję mieszkalną. Za budynkiem stoi jeszcze parowozownia. Niestety każde wejście do niej zostało zamurowane, a sam budynek to niebezpieczna ruina z walącym się dachem. Smutny to widok. 

Na terenie miasta Poznań istniał odcinek normalnotorowy o długości 11 km z bocznicami do poniższych zakładów: Zakłady Wojskowe, Fabryka Papieru Pendowskiego T.A., ZPMS, Znicz, Naftolej, Carolina, Polmin, Koszewski, Majewski i S-ka, Zakłady Ceramiczne Ciesielczyka, Ogrodnictwo Mielocha,Browar „Kobylepole”, Wielkopolska Wytwórnia Chemiczna, Stomil oraz kilka innych. Dziś nadal można spotkać wiele pozostałości po ŚKP m.in. bocznice kolejową przy ulicy Dymka wraz z przejazdem w pobliżu skrzyżowania z ulicą Szwajcarską. Jako ciekawostkę dodam, że w pobliżu Galerii Malta przecina ulicę i chodnik wykonany z kostki granitowej zarys torów kolejki. Na chodniku możemy zobaczyć wmurowaną tablicę z napisem „Ślad Torowiska Średzkiej Kolei Powiatowej”.

Pisząc ten tekst spoglądam za okno mojej kuchni. Widzę Autostradę A2. W latach 70-tych widziałbym tory kolejki biegnące z Nagradowic do Komornik...

Ps. W planowaniu trasy jak i opisu skorzystałem źródeł takich jak:
www.srodawlkp.org
www.wikipedia.org
www.sredzkakolej.pl
www.ciuchcia-sroda.pl/
www.poznan.wikia.com